HABARI PICHA NA MATUKIO

HABARI PICHA NA MATUKIO: ZIARA YA ASKOFU WA JIMBO LA MPANDA GERVAS

NYAISONGA AKIPEANA MKONO WA BARAKA NA WAUMINI WA PAROKIA YA 

INYONGA......................UTAKUMBUKWA DAIMA

MTU WA WATU, GERVAS NYAISONGA, TUNAKUOMBEA DAIMA

KATIKA MISA TAKATIFU KIGANGO CHA UZEGA, MUNGU AWAONGOZE

KIPENZI CHA WATOTO "WAACHENI WAJE KWANGU MAANA UFALME NI WAO

AKIKABIDHI RISALA YA KAMATI YA MAENDELEO KWA BABA ASKOFU NA MKUU WA WILAYA

KAMATI YA MAENDELEO YA PAROKIA NA MH MKUU WA WILAYA KATIKA MLO WA JIONI

WAUMINI WA KIGANGO CHA ILINDE WAMPOKEA KWA SHANGE

MWENYEZI MUNGU AKUTANGULIE DAIMA KATIKA UTUME WAKO, KARIBU TENA PAROKIA YA INYONGA

WAUMINI WAPOKEE MABADILIKO

WAAMINI WAPOKEE MABADILIKO YA UONGOZI KAMA CHACHU YA MAENDELEO

Askofu wa Jimbo Katoliki la Mpanda ambaye pia ni Rais wa Baraza la Maaskofu Katoliki Tanzania na Askofu Mkuu wa Jimbo kuu Teule la Mbeya na Mhashamu Baba Askofu Gervas Nyaisonga amewataka waumini wa Kanisa Katoliki Parokia ya Inyonga kupokea mabadiliko ya Uongozi  kama ishara ya kupanua undugu na Kukuza Maendeleo.

Ameyasema hayo wakati wa maadhimisho ya Misa Takatifu Parokiani Inyonga,  wakati alipokuwa akitekeleza majukumu yake ya Kichungaji na kupata wasaa wa kuagwa na waumini wa Parokia kutokana na uteuzi aliopata wa kuwa Askofu Mkuu wa Jimbo Kuu la Mbeya mwishoni mwa mwezi wa 12, 2018.

Baba Askofu amesema “yatupasa kupokea mabadiliko mda wowote wa viongozi, kwa kuwa kanisa katoliki lina taratibu zake za hasa katika kuteua viongozi mbalimbali, kuteuliwa kwangu kuwe ni njia mojawapo ya kuongeza undugu baina yetu, najua waumini wengi walipokea taarifa hizi kwa mshtuko kidogo lakini niwatie moyo na jueni tuko pamoja katika uchungaji”

Ameongeza kuwa yatupasa kuwaombea viongozi wa kanisa ili waendelee kuifanya kazi ya kuchunga kondoo waliokabidhiwa, ushirikiano, upendo, uwe nguzo miongoni katika kutekeleza majukumu ya Kikanisa.  Amewasihi pia Makatekista kumsadia Paroko  kufundisha dini.

Licha ya yote amewataka wakristo kufanya toba ya ndani katika kipindi hiki cha Kwaresma ili kuwa karibu na Mungu, kujitoa kwa bidii kufanya kazi kanisa, kuwasaidia wahitaji mbalimbali waishio katika hali ngumu kiuchumi.

Misa Hiyo Takatifu ilihudhuliwa na baadhi ya viongozi wa Serikali akiwemo Mkuu wa Wilaya ya Mlele Mh Rachel Steven Kasanda ambaye pia alipata nafasi ya kusema yafuatao. “ Nipende kumshukuru Mungu kwa Kuwa na kiongozi ambaye anajua mahitaji ya waumini wake, nakuombea maisha marefu yenye amani hata uko uendeako tunaamini tuko pamoja, Mungu akujaalie Afya ya Roho na Mwili uendelee kulichunga kanisa na kondoo uliokabidhiwa. Pamoja na yote ninakutakia safari njema uendekao…

Mh Baba Askofu pia amewataka wazazi na walezi kuwapatia elimu watoto wao, “ wapelekeni watoto wenu shule wapate elimu na hatimae waje kuwa nguzo imara katika kulijenga taifa la Mungu na kujikomboa kutoka katika hali duni ya uchumi, msiwaozeshe watoto wangali wadogo, msiponze na ngombe wa vijisenti  vinavyopelekea mtoto kukosa haki zake za msingi, watoto ni sharti wapate elimu.

Mh Baba Askofu pamoja na mambo mengine amefungua rasmi Sala ya Jubilei ya Miaka 75 ya Ukristo Parokia ya Inyonga ambayo itaanza kutumika kwa ajili ya kuendelea kuiombea Parokia ya Inyonga hadi kilele cha maadhimisho ya Jubilei hiyo zinazotarajia kufanyika mapema mwezi wa nane mwaka huu.

Mwisho, ninawatakia Amani na Furaha siku zote , nasisitiza Upendo na Mshikamano miongoni mwetu, tusaidiane , tushauriane ili tuweze kufikia malengo tunayokusudia. Lakini kubwa zaidi tuwafundishe waamini wetu kuishi maisha ya utakatifu wangali duniani kwa njia ya kufanya toba.

TUMSIFU YESU KRISTO

NA Suzan Kanenka

Mkurugenzi wa Habari na Mawasiliano

Jimbo Katoliki la Mpanda                                                                                   

KAREMA, KANISA LA KIHISTORIA

CHIMBUKO LA UKRISTO JIMBO KATOLIKI LA MPANDA

Ukristo Jimbo Katoliki la Mpanda uliingia tangu mwaka 10.07.1885 kupitia Karema, lakini hatuwezi kuzungumzia ukristo wa Jimbo la Mpanda bila kugusa majimbo ya Sumbawanga na Mbeya. Hii inatokana na kuwa Karema ndio kitovu cha Ukristo kwa Majimbo Haya.

Wamisionari waafrika ( White Fathers) walitumwa katika Afrika Mashariki kwenye maziwa makuu ambapo mwanzilishi wa shirika hilo Kadinari Lavigerie  pamoja na uinjilishaji alilenga pia kupigania uhuru wa watumwa. Katika harakati za kueneza dini nchini waliingia Bagamoyo wakitokea Zanzibar mnamo mwaka 1868, baada ya Bagamoto walianza kutembea maeneo mbalimbali yakiwemo maeneo ya mwambao wa ziwa Tanganyika, Tabora, Mwanza, Kigoma (Ujiji)  hadi Rumonge (Burundi).

Mwaka 1885 wamisionari waliingia Karema na hapa sasa ndo tutakapofahamu historia ya ukatoliki Jimbo la Mpanda. Kama ilivo ada, baada ya wamisionari hawa kufika Karema walikuwa na kazi kubwa ya kueneza injili , karema iliyo mwambao wa ziwa Tanganyika na maeneo jirani ndiko wafanyabiashara ya utumwa walivuka kutoka  Kongo wakielekea katika soko la watumwa. Haikuwa kazi rahisi kwao kutangaza na kueneza injili ipasavyo, pasi na changamoto walijenga misioni (KANISA) ambalo liliwekwa chini ya ulinzi  wa Bikira Maria Mpalizwa Mbinguni na mnamo tarehe 15.08 Kanisa lilibarikiwa na kutumiwa kwa ajili ya sala, mafundisho na maadhimisho ya misa takatifu.

Maaskofu wa  kwanza , Mapadre na Mabruda walishirikiana kwa pamoja katika kuhakikisha dini inaenea kwa watu wote. Na kipindi hicho Misioni hiyo ilipewa hadi ya Vikarieti kwa Jina la Vikarieti ya Tanganyika ambayo iliongozwa na Mh Baba Askofu wa Kwanza  Jean Baptist Charbonnier aliliongoza kanisa kuanzia mwaka 1885 ya ukristo kuingia Karema hadi mwaka 1888. Maaskofu wengine wamisionari walioongoza ni pamoja na Leonce Bridox mwaka 1888 hadi 1890 na Adolhe Lechaptois mwaka 1891 hadi 1919. Tunaweza kusema hao ni viongozi waliopigania ukristo  kwa hali na mali kwa kumkomboa mwanadamu kiroho na kimwili na kwa namna ya pekee kuwakomboa watumwa katika kipindi hicho cha mwanzo wa ukristo Karema. Karema iliendelea kuwa na hadhi ya vikarieti ya Tanganyika hadi mwaka 1953 chini ya Mhashamu Askofu James Siddle na ikapewa hadhi ya kuwa jimbo. Mwaka 1958 waamini wa Jimbo la Karema walipata Askofu wa kwanza mzalendo na mzaliwa wa Karema Mhashamu Baba Askofu Charles Msakila.

Wabende ambao ni wenyeji wa Karema na maeneo jirani waliipata injili na kufuata mafundisho ya dini japo kazi haikuwa rahisi kutokana na Tamaduni zao za kikabila, ilikuwa vigumu zaidi kubadili kile ambacho wamerithishwa kutoka enzi za mababu. Mfano wabende waliamini kuwa mwanaume hapaswi kuoa mwanamke mmoja kwao wao kuwa na mwanamke mmoja ni dharau . imani hiyo ilikuwa changamoto kubwa wamisionari kubadili mitazamo na ukizingatia kanisa Katoliki linafundisha juu ya Ndoa ya Mke mmoja tu. Uwepo wa watemi pia ulichangia imani kuenea taratibu kutokana na kuamini mila na desturi zao kuwa sahihi.

Baada ya Injili kuhubiriwa , watu kubatizwa wamisionari walianzisha Shule za msingi lengo likiwa ni kuwapatia Elimu ya Jamii waumini ili kukomboa fikra sambamba na kuanzishwa kwa zahanati ambapo walipata hudumu ya Afya kwa ukaribu zaidi.

Kutokana na malengo ya wamisionari wa Afrika kumkomboa mwanadamu kiroho na kimwili ikiwemo kuwakomboa watumwa, nia ilikuwa kuwakomboa hasa vijana kisha kuwafundisha dini na wao kuwainjilisha waafrika wenzao kirahisi. Kwa kusema hivyo hatuwezi kumwacha Dr Adrian Atman katika historia ya Karema kwani ni miongoni mwa waliokombolewa kutoka katika utumwa na kisha akawa chachu ya kueneza injilli akiwa daktari na katekisata.

Dr Atiman ni miongoni mwa watumwa ambaye alikuwa ni Daktari – Katekista ambaye aliwahudumia wagonjwa na wakati huo akiwafundisha waumini neno la Mungu. Alizaliwa huko Tundurma  Maeneo ya Mto Niger ambapo kwa sasa ni Mali, baba ake aliitwa Jucda na Mama ake Tandumosa na walikuwa ni waislamu. Amefanya kazi hiyo kwa zaidi ya miaka 66 akiwa karema, miezi sita baada ya kufika karema Dr Atiman alimuoa Agnes Wansahira binti wa Mtemi Mwami Mrundi ambaye Alikuwa mtemi wa Wabende mnamo mwaka 1889 na walibahatika kupata mtoto mmoja  aliyeitwa Joseph Atiman ambaye baadae alipata upadre mwaka 1923 akiwa  ni miongoni mwa mapadre wa kwanza wenyeji Vikarieti ya Tanganyika.(Karema).

Kama Daktari aliweza kuchanganya dawa za kizungu na za miti shamba kama sehemu ya tiba kwa magonjwa mbalimbali. Alijitoa kwa moyo kuwahudumia wagonjwa usiku au mchana, wakati wa baridi au joto na alipenda kusema “ napenda kubaki mwaminifu kwa kazi yangu ya utabibu na wito wa ukatekista” . katika kazi yake ya ukatekista alifundisha katekismu hata kwa waliofika kwaajili ya matibabu na wanaowasindikiza, pia aliwafundisha ukatekista vijana wapatao sitini (60) huko Kala kama njia mojawapo ya kukuza imani katika maeneo ya vikarieti ya Tanganyika (Karema). Kwa heshima ya Dr Adrian Atmani kumejengwa zahanati inayosimamiwa na Watawa wa MMMMA katika Parokia ya Karema (DR. ATMAN DISPENSARY) iliyokuwa Seminari ndogo (preparatory Seminary) sasa ni chuo cha katekesi ( BALIKUDEMBE) ambako makatekista kutoka maeneo mbalimbali ya Jimbo wanapata mafunzo ya ukatekista na dini kwa ujumla.

Dr Atiman mwaka 1894 akiwa karema aliwapokea Masista wa Kwanza wa shirikia la Masista wa Maria Mtakatifu Malkia  wa Afrika ( White Sisters) ambao alifanya kazi nao kwa karibu katika idara ya Afya na baada ya muda Dr Atiman Alihamishiwa Zimba moja katika Vijiji jirani kwa Lengo la kueneza Injili na Miaka miwili baade alirudishwa karema kwa lengo la kuanzisha seminari ndogo ya Karema. Shirika la Masista wa Maria Mtakatifu wa Afrika lilianzishwa mnamo mwaka 1917 na Askofu Adolhe Lechaptois, kuanzishwa kwake kulikuwa na lengo la kukuza imani hasa kuwakusanya mabinti watumwa na kuwafundisha.

Seminari ndogo iliyoanzishwa huko Karema ilikuwa kwa lengo la kuendelea kueneza injili kwa kuwafundisha viongozi wa dini imani ambao hadi wanahudumu katika maeneo mbalimbali. seminari hiyo ya karema iliwafundisha viongozi wengi akiwemo Padre Simon Matipa aliyepata upadrisho tarehe 19.08.1960, Padre Ngua, Padre James Sangu  na Askofu wa Kwanza Mzalendo Mwenyeji wa Karema Karolo Msakila aliyeongoza kuanzia mwaka 1958 hadi 1994 naye alipata mafunzo katika Seminari hiyo ikiwa ni pamoja na Kadinari Polycarp  Pengo na Rais wa Kenya Mwai Kibaki miaka iliyopita

Mwaka 1967 Jimbo la Karema lilihamishwa na kuwa Jimbo la Sumbawanga ili kwenda sambamba na mahitaji ya watu ikizingatiwa kuwa Sumbawanga ilifanywa kuwa  makao makuu ya serikali na kanisa pia likaona ni vema makao makuu ya kanisa mahalia (Jimbo) yawe hapo , hivyo Karema ikabaki kuwa ni miongoni mwa Parokia za Jimbo la Sumbawanga.

KUSAMBAA KWA UKRISTO MPANDA

Kutokana na kasi ya uinjilishaji zilifunguliwa parokia mbalimbali katika maeneo ya Mpanda na Rukwa. Katika historia hii ya Karema tuone zaidi parokia zilizoanzishwa maeneo ya wenyeji wa |Mpanda. Ni katika harakati hizo Parokia zifuatazo zilianzishwa, Mwaka 1903 Parokia ya Uruwila, mwaka 1904 Parokia ya Mamba ,Milala , mwaka 1943 Inyonga ,  mwaka 1958 Mpanda  mwaka 1964 Mwese, mwaka 1984 Katumba na Mishamo, injili ikaendelea kuenea siku kwa siku.

Kukua kwa imani na hitaji la kichungaji mwaka 2000 Baba Mtakatifu Yohane Paulo wa II aligawa Jimbo la Sumbawanga hasa parokia zilizokuwa kanda ya Mpanda  na Kutangaza Jimbo jipya  la Mpanda na kumteua Padre Paschal William Kikoti kuwa Askofu wa Kwanza wa Jimbo la Mpanda na tarehe 14.01.200 kuwekwa wakfu na kuzinduliwa kwa Jimbo , na hadi sasa Karema ambapo ndio chimbuko la Ukristo Jimbo katoliki la Mpanda imebaki kuwa Miongoni mwa Parokia za Jimbo hilo.

MAPOKEA YA JIMBO KATOLIKI LA MPANDA NA UKUAJI WA IMANI.

Kuzinduliwa kwa Jimbo la Mpanda chini ya Askofu Paschal Kikoti mwaka 2000 kulipelekea ukomavu wa imani ndani ya Mioyo ya waumini, na kipindi chote cha utume wake aliweza kuwakusanya watu pamoja. Alihudumu kwa zaidi ya miaka 11 hadi mauti ilipomfika mnamo tarehe 28 agosti , 2012. kutokana na jitihada zake pamoja na mapadre, watawa na waamini injili imeendelea kuwafikia watu katika maeneo mbalimbali, na kwa kuona hitaji hilo la uinjilishaji  alifaulu kufungua parokia zilizokuwa zimefungwa (Uruira na Milala) na kuanzisha nyingine mpya (Ilembo na Shanwe), pia kuanzisha seminari ndogo ya jimbo ( Mt.Yohane Paulo II- Mpandandogo) ikiwa ni jitihada za kuwapatia elimu stahiki na malezi vijana na maandalizi ya kuwa mapadre wa kulihudumia kanisa.

Sambamba na hilo suala la elimu na afya hakuliacha mbali kwani alianzisha shule ya sekondari ya Mt Maria Mpanda ili watoto wa wenyeji wa Mpanda na maeneo mengine ya nchi wapate malezi na elimu hapo, na alifanikiwa kuanzisha zahanati kadhaa na vituo vya afya kwa lengo lilelile la wamisionari kumkomboa mwanadamu kiroho na kimwili. Hadi sasa Jimbo katoliki la Mpanda lina Jumla ya Parokia 16 ambazo ni Mpanda, Karema , Inyonga , Uruwila, Milala, Shanwe, Mishamo,  Ilembo,  Mamba,  Usevya,  Katumba,  Kanoge,  Buhingu , Utinta,  Mwese na Mpanda ndogo. 

Wapo Madre wapatao 25 wanaohudumu Jimboni hapo wakiwemo wageni kutoka nje ya Jimbo na wenyeji wao. Jimbo katoliki la Mpanda linaongozwa na Mhashamu Baba Askofu Gervas J. Nyaisonga ambaye pia ni Rais wa Baraza la Maaskofu Katoliki Tanzania. Katika kukuza imani, shirika la Wabenediktini wameanzisha kituo cha malezi ya utawa (masista) katika parokia ya Uruira na hivi kuwalea mabinti wenye wito wa utawa na hatimaye wafanye kazi za kitume katika kanisa.

Harakati za kueneza injili zilienda sambamba na Kuwakomboa watumwa kutoka katika mikono ya wakoloni, Kuanzisha shule, kuanzishwa kwa Mashiriki ya kitawa , Kuanzishwa kwa Seminari na Kujenga vituo vya Afya na sasa ukristo Jimbo la Mpanda unakuwa kwa kasi ya hali ya juu.

CHANGAMOTO ZA KUENEA KWA DINI

o   Hali ya hewa, hii inatokana na kubadilika kwa mazingira, hususani kwa mapadre wamisionari waliokutana na hali tofauti ya hewa iliyoambatana na magonjwa ya milipuko na mwingiliano wa wageni.

o   Migogoro ya hapa na pale kati ya watemi na wamisionari katika harakati za kubadili itikadi ya tamaduni zao.

o   Kuwatoa watu kwenye mtazamo wa upagani hadi kumjua Mungu ni jambo ambalo katika kipindi hicho haikuwa rahisi. ( mind of colonization) ilichukua muda kuamini kuwa wamisionari walikuja kwa ajili ya ukombozi

Wakati Kanisa Katoliki Linaadhimisha Miaka 150 ya Uinjilishaji Tanzania Bara tangu kuingia kwake kutoka Zanzibar mwaka 1868, Jimbo katoliki la Mpanda litakuwa pia linatimiza miaka 133 ya ukristo tangu ulipoingia Karema Mwaka 1885 kutokea Bagamoyo.

 MAKALA HII FUPI YA UKRISTO JIMBO KATOLIKI LA MPANDA IMEANDALIWA NA IDARA YA MAWASILIANO CHINI YA MKURUGENZI WAKE SUZAN KANENKA

Kwa Mawasiliano Zaidi Piga Simu namba 0757 058 068

TUMSIFU YESU KRISTO.,,,,,,,,,,,,,,,,…………………………………